de kortste dag van het jaar

Toen ik vandaag bij de Amstel vele kippen zag lopen, werd ik bevangen door nostalgie en dacht met heimwee aan de hoenders van enige jaren geleden. Iedere dag weer een indrukwekkend frivool tafereeltje in eigen tuin totdat een steenmarter er rigoureus een einde aan maakte. Hij had drie van de hennen de halzen opengereten en uitgezogen. Net bezig zijnde met nummer vier kon ik, gealarmeerd door heftig spektakel en gegil in het hok, schijnend met de zaklantaarn, hem op heterdaad betrappen. De andere waren zo in shock, dat het nooit meer is goedgekomen. Als een dief in de nacht was het roofdier het hok ingeslopen en had zo zijn destructieve dracula-achtige daad verricht. Hij zou ieder moment weer kunnen toeslaan, de moordenaar. De lol was er toen voorgoed vanaf.
Wat eraan vooraf ging: 

2003.
Het wordt leeg en kaal in de tuin hoewel het onkruid welig tiert. De brandnetels, balsemien, berenklauw en distels staan manshoog te wuiven in de wind. Het jong ontluikende groen wordt ieder jaar meedogenloos weggepikt door onze tuinbewoonsters. Geen blad blijft onberoerd. Na een ijverig speuren hebben ze het hele landje kaalgegraasd. De laatste Oen die haar naam dankt aan ultiem sullig gedrag was ooit -in haar jonge jaren- een struise brahma met bevederde poten en fraaie donzige onderbroek. Nu strompelt ze vertwijfeld als ma Flodder door het struweel en laat haar staart hangen. Ze eet bijna niet meer, zit in een hoekje, maakt zich niet meer schoon en rouwt om haar net overleden zus. Het is een trieste aanblik. Huize Avondrood heeft haar kleur verloren.
We besluiten enige jonge hennen te adopteren. Vier kuikens halen we bij een kinderboerderij. Zij mogen achterop de fiets. Om een niet nader te verklaren reden denken we dat er misschien wel hanen tussen zouden kunnen zitten. Dat is echter niet te realiseren in een stadstuin gezien hun enthousiaste gekraai. Menig gefrustreerde buur zal zich hierover ergeren, weten wij. Daarom willen we er voor de zekerheid nog twee hennen bij.
Kort daarna op een mooie warme dag gaan we met de bus naar Marken. Mijnheer Peereboom aldaar heeft twee jonge leghorns te koop volgens een advertentie. Op het eerste gezicht vallen we als een blok voor een zwarte met bruine kraag en de andere nemen we er op de koop toe bij. Op de terugweg stinken de twee de doos uit. We hebben sterk de indruk dat ze met visresten zijn gevoerd. Voordeel is dat iedereen in de bus op veilige afstand blijft van enige meters.
Thuis aangekomen laten we de twee Markenaars kennismaken met de andere kippen. Zoals altijd zullen we onze adopten een naam geven. Dit mag echter niet over één nacht ijs gaan omdat de naam iets met het dier zelf te maken moet hebben. Door nauwlettend gadeslaan ontstaat het in de loop der tijd vanzelf.
Inmiddels weten we dat het allemaal hennen zijn. Zes stuks in totaal, niet helemaal de bedoeling. Dat worden heel wat eieren van de zomer.
De Noord-Hollandse blauwe heet Sok daar zij de kleur en structuur van een geitenwollensok heeft.
Dan is er de witte hen -de meest opvallende behalve wanneer er sneeuw ligt- die de kont van de Oen schoon houdt doordat ze alle vastgeplakte en verkleefde veren wegpikt. Daarom noemen wij haar Kappertje. Zij bezorgt onze Oen predikaat Miss World Geriatrie.
De bruine Welsumer Geus genaamd, wegens democratisch en moedig gedrag, is de enige liberaal waar nog menig VVD’er een puntje aan kan zuigen.
De vijftenige grijskleurige Dorking heet Dorrestijn gezien de overeenkomst met onze cabaretier en zijn weemoedige blik. Haar zelfspot, melancholieke kijk op de wereld en schuchter voorkomen vormen de basis van haar bestaan.
Onze favoriet uit Marken, een bastaard Leghorn en iets onbestemds hebben we Peereboom genoemd omdat het de naam is van haar vorige eigenaar. Haar zus de bruine Leghorn heet Holmaat gezien haar schaduwhouding en imitatiegedrag naar Peereboom.
De Oen wordt opperbevelhebber over het grut. Zij is Dame en Meesteres over het stelletje anarchisten dat met moeite binnen de perken blijft. Ze is gewassen en geschoren door het Kappertje, is geheel opgefleurd sinds het kroost rond haar heen rent, eet zich weer barstensvol en ziet eruit alsof ze een facelift heeft gehad. Men behandelt haar met gepaste eerbied en respect. Zij staat bovenaan de hiërarchie.
Peereboom blinkt vanaf de eerste dag uit in buitengewoon gedrag. Een echte autonoom. Ze trekt zich nergens wat van aan en rent je spontaan en onbevangen tegemoet als je naar buiten komt. Bovendien is ze duidelijk intelligenter dan haar medezusters.
Qua slimheid, uitgezonderd het eieren leggen, heb ik niet zo’n hoge pet op van een kip. Na honderden keren realiseren ze zich nóg niet dat ze op een hek moeten springen om ergens te komen en er niet tegenaan. Hardleersheid is hen niet vreemd. Deze Peereboom echter heeft een pientere blik, wikt, beschikt en doet wat ze doen moet. Zij is de enige die tegen zonsondergang voor ons venster komt kijken en met haar snavel tegen het raam tikt: komt er nog wat van, wij willen graan!
Deze week, de kortste dag van het jaar, staan we weer eens de loftrompet te blazen over Peereboom: wat een schitterende ranke kip, wat een prachtige rode kam en lellen, wat een heerlijk eigen-wijs karakter. 
We raken niet uitgepraat over onze lieveling: wat kakelt ze toch alsof ze haar ei niet kwijt kan.   
Maar kippen leggen geen eieren in de winter, dat gebeurt pas in het voorjaar.
Ja, tenzij ze een lamp in het hok hebben om door langer licht de dag te verlengen.
En daarmee zeker de kippenclan besodemieteren.
Nee, dat willen we toch niet. Dan maar volgens het natuurlijke ritme zoals het hoort want er is al zoveel verstoord.
Ineens is Peereboom verdwenen en rent even later plotseling, nu hard kakelend, door de tuin. We kijken in het hok en daar ligt in de hoek een schattig eitje. Uniek te noemen in onze twintigjarige kippengeschiedenis. Het is de kortste dag van het jaar. En onze legster is voorlopig nog niet uitgelegd.

Wat eraan vooraf ging:  de pikorde