donderdag 30 januari 2014

van de schoonheid en de vergankelijkheid

waar het grote zwijgen
van gene zijde
hoorbaar is

* enige korte filmfragmenten * 


mijn beschouwend exposé
van enige jaren geleden
getuigt hiervan:



dood onontkoombaar inherent aan leven


 ik passeer oude 
cipressen en essen
een toverhazelaar


wanneer je als de dood
voor De Dood bent
heb je geen leven


vergankelijkheid tastbaar aanwezig


vanuit stilte gene zijde
terug naar de wereldse chaos


amen

zondag 26 januari 2014

museumkwartier

in het museumkwartier
vlak bij het Rijksmuseum
aan het water van de Ruysdaelkade
ligt het Carel Willinkplantsoen
het bronzen borstbeeld
gemaakt door zijn weduwe
mijn goede vriendin
kijkt uit op het Rijksmuseum
 
 
Rijksmuseum
een mengeling van gotiek en renaissance
ontworpen door de Nederlandse architect
 
 
via de onderdoorgang
kom je aan de zuidzijde van het Rijks
 
 
daar vind je de museumtuin
 
 
met de 128 jaar oude
vleugelnootboom
 
 

woensdag 22 januari 2014

De Boterbloem

aan de grens van Amsterdam
in een voor stadse begrippen
landelijke omgeving in de Lutkemeerpolder
ligt ecologische boerderij
 
Trijntje Hoogendam zwaait daar de scepter
zij is eigenaar van deze zorgboerderij
in de winkel kun je allerlei soorten groente kopen
van eigen grond
 
 
ik ken Trijntje nog vanuit de jaren negentig
toen zij werkzaam was 
bij natuurvoedingswinkel de Bast
in de Huidenstraat
waar ik regelmatig mijn inkopen deed
 
enige jaren geleden
had de gemeente Amsterdam
met haar botte kop
een 'geniaal' bestemmingsplan bedacht:
akkerbouwgronden op te offeren
met voornemens
hier bedrijfsterreinen te vestigen
dankzij de enorme strijdkracht van Trijntje
is het bedrijf nog steeds in volle bloei
 
afgelopen zondag was ik uitgenodigd
voor haar nieuwjaarsborrel
het was reuze gezellig
 
 
 

maandag 20 januari 2014

Borderline times -vervolg-

Mijn vorig jaar februari geschreven item: Borderline times zou nog een vervolg hebben.
Over het einde van de normaliteit van Dirk De Wachter zou ik te zijner tijd gaan lezen. Afgelopen week was het dan zover.

van de cover:
We leven in borderlinetijden. In de psychiatrie is borderline vandaag met voorsprong de vaakst gestelde diagnose. Bovendien is de lijn tussen patiënten en niet-patiënten flinterdun. Zijn wij collectief op weg naar ziekte en ongenoegen?
Psychiatrie is de spiegel van de wereld waarin we leven. Dirk De Wachter schetst borderline dan ook als een maatschappelijk ziektebeeld. Eén conclusie staat als een paal boven water:
In onze westerse maatschappij zijn de symptomen van borderline niet ver te zoeken. Meer nog, ze kenmerken onze leefwereld. Wij zijn ons brein in de tijd.

Hij bespreekt de volgende thema's:
Criterium 1: verlatingsangst
Criterium 2: instabiele mens en intense relaties
Criterium 3: onaangepaste agressie
Criterium 4: identiteitsstoornissen
Criterium 5: affectlabiliteit
Criterium 6: impulsiviteit
Criterium 7: voorbijgaande, stressgebonden paranoïde/dissociatiesymptomen
Criterium 8: automutilatie en suïcidaliteit
Criterium 9: zinloosheid en leegte
Hoop

Rest mij voor het grootste deel met zijn scherpzinnige pleidooi eens te zijn. Liefst citeer ik hier de een na de andere passage en wil dit inzichtelijke boek volgaarne een ieder aanbevelen.

De slotwoorden van zijn epiloog luiden:
We eindigen met een kort citaat dat ons inziens naadloos aansluit bij wat Levinas wil zeggen. Veel meer dan een filosofisch discours, hoe onvoorstelbaar briljant ook, zoals bij Levinas, kan de grote Kunst  ons een glimp tonen van de Oneindigheid. In de onovertroffen muziek van Johann Sebastian Bach kan men deelgenoot worden van deze ervaring. Laten we daarom besluiten met deze regels uit de Bachcantate BWV21:

Ich hatte viel Bekümmernis in meinem Herzen
aber deine Tröstungen erquicken meine Seele



Dirk de Wachter
Borderline times
uitgeverij LannooCampus

vrijdag 10 januari 2014

Augustusland

auteur Paul Gellings

Van de cover:
In Augustusland staat een man centraal die niet van de zomer houdt. Dan komt er ook nog een zomer waarin een levensgevaarlijke ziekte zijn vrouw velt terwijl hij op zijn werk buiten spel gezet wordt.
Deze man is kunstenaar en werkt als conservator in een plaatselijk museum. Hij neemt verlof op om zich in alle rust voor te kunnen bereiden op een grote tentoonstelling van eigen werk. Wat hij niet vermoedt is dat een collega dit verlof aangrijpt om een frisse maar onaangename wind door de organisatie te laten waaien. Evenmin is hij zich bewust van de agressieve hersenaandoening die zijn vrouw heeft getroffen en die door een onjuiste diagnose steeds ernstiger wordt. Augustusland is een meeslepend geschreven roman over medisch falen, haat, jaloezie, opportunisme, en botsende artistieke opvattingen. We zijn getuige van pogingen te overleven tijdens een zomer waarin werkelijk alles tegenzit. Zo ontstaat een zorgvuldig uitgesponnen confrontatie tussen broosheid en slechtheid, tussen een man die op het punt staat alles te verliezen en een vijandig werkklimaat. Neem daarbij de zowel poëtische als spannende schrijfstijl van Paul Gellings en we hebben hier een boek dat je betovert en bijblijft...

***
Wanneer de ik-figuur naast het bed van zijn doodzieke vrouw zit, voelt hij haar hand verslappen terwijl haar ogen in hun kassen draaien en dichtvallen. In een tenenkrommende passage geeft Gellings inkijk in het ziekenhuiswezen waar een inadequate verpleegster, die haar eigen agenda hanteert, er alles aan doet om de dierbare van de patiënt machteloos en razend te maken.
Ik laat graag de schrijver zelf aan het woord in onderstaand geciteerd cursief:

Een jonge zuster met bolle wangen slofte de zaal binnen. 'Wat is er? voelt u zich niet goed?'
'Nee, ik niet. Mijn vrouw, ze is ineens, ze kan ineens niet meer -'
De verpleegster boog zich over het bed, wendde zich weer naar mij. 'Hoe bedoelt u?'
'Ze reageert niet meer. Is dat normaal?'
'Gosje, dat weet ik niet, hoor. We hebben hier op de afdeling niet zo veel ervaring met deze aandoening.'
'Dan wil ik... dan moet... dan moet er verdomme weer een dokter bijkomen!' snikte ik. 'Nu ja! Bellen graag, ja!'
'Nee, dat is niet de procedure. U wilt dat ik voor u een uitzondering maak. Stel dat we dat voor iedereen zouden doen...'
'Mens, als je het voor iedereen doet, dan ... dan is het geen uitzondering meer! IK vraag het u nu. IK alleen. Dringend.'
'Nee, is niet gebruikelijk, stel dat iedereen dat -'
'Dat zei u net ook al.'
'Ja, mág ik heel eventjes uitspreken misschien?'
'Nee, dat mag u niet, want u praat onzin!'
Ze hapte naar adem. Een van haar wangen werd rood. Ik besloot het anders te proberen.
'Alstublieft. U mag het, u kunt het toch zelf bepalen.'
Ze keek me met grote kleurloze ogen aan, waarna ze met een lijzig stemmetje antwoordde: 'Nee, dat doen wij niet, dat mogen wij niet.'
'Maar straks gaat ze dood!'
'Dat zijn uw woorden, hoor. Maar uw vrouw is vannacht al vanbinnen en vanbuiten onderzocht, dus als u nou zo vriendelijk zou willen zijn zich te verwijderen, dan...'
Ze had me bij mijn arm gepakt. [-]
'Het bezoekuur is trouwens afgelopen, hoor.'
'IK BEN NIET GEBONDEN AAN BEZOEKUREN!!! IK BEN HAAR MAN, GODVERDOMME!!! DAT IS MIJN VROUW, GODVERDOMME!!! EN MIJN VROUW GAAT DOOD, SNAP DAT DAN, STOMME, STOMME TRUT!!!
Er trilde een spiertje onder haar linkeroog, de zenuwtrekking die hoort bij dreigend geweld. Ik voelde het ook aan haar hand om mijn pols. Haar gezicht was nu purper, met oren en al. Een van de kamergenotes begon te huilen, terwijl de andere twee nog steeds nee schudden en Esmee roerloos, steeds bleker, achterover in haar kussens lag, haar mond een beetje opengezakt, spuug over haar kin, op haar kussensloop.
'Ik vraag het nog één keer. Wilt u weggaan? Er zijn hier nog andere patiënten dan uw vouw, hoor.'
'Nee verdomme, ik sta hier goed en jij gaat er een dokter bij halen!'
'Dus u gaat niet weg. Dán zijn er wel ander middelen.'
Vanaf dit punt ben ik de details kwijt. Ik hoor de echo van mijn eigen geschreeuw in mijn oren. Ben ik aan het meppen? Ik zie blinde vlekken samenvallen met witte jassen die me tegen de vloer werken en weer overeind hijsen, mijn armen hoog op mijn rug gedraaid. Een hijgende stem: 'Zo nou de politie bellen. Die hebben heerlijk koele cellen voor herrieschoppers zoals jij...'
'Er gaat hier niemand de cel in,' zei een rijzige gestalte. 'Loslaten. Nu!'
'Ja maar, meneer hier -
'Ik zorg voor meneer.'
'Ja maar -'
'Niks te jamaren. Hier ben ik de baas.'
(pag. 83-86)

Een sterk onderdeel van zijn roman zijn de inzichtelijke passages over de hiërarchie in de museumwereld waar machtsvertoon en afgunst hoogtij vieren.
Wanneer hij op zijn werk aan het 'vechten tegen de bierkaai' is en zijn vrouw Esmee maar niet lijkt te herstellen, lezen we op pagina 111:
Wat er toen op weg naar huis in de auto over me kwam, is iets waar ik nog wel eens met enige schaamte aan terug denk. Esmee, De Statenhof, de kinderen, mijn tekenwerk, het ziekenhuis, Egbert en Maria, alles stond me ineens tegen. Ik had er geen zin meer in.

Vanuit zijn fantasie ontstaat een plan om 'zomaar' te verdwijnen. Weg naar verre oorden. Wanneer hij op Schiphol aankomt om zijn plan naar Uruguay te verwezenlijken, bedenkt hij zich.
Hoogtepunt van het boek is naar mijn smaak de tocht door Amsterdam die hierop volgt.
Zo levendig voor te stellen wanneer een mens aan het eind van zijn latijn is.

In 2003 was Paul Gellings een van de initiatoren van de voorloper van het Geheugen van Plan Zuid.
In de daarop volgende periode heeft hij vele gedichten gemaakt over Zuid.
Een eerder van hem gepubliceerd boek waar ik veel herinneringen in herken -lees mijn item-: Zuidelijke Wandelweg 

Augustusland
Paul Gellings
uitgeverij: Passage

donderdag 9 januari 2014

aan de staart


***

 bij de brug eenhoornsluis
over de korte Prinsengracht
zie je op steenworp afstand
aan de Haarlemmerdijk 
vishandel Centrum


bijna dagelijkse gang
om mijn niet te stille
haring-verslaving
te onderhouden

cholesterol en vitamine D
schijnen hierdoor
in juiste harmonie te gedijen
volgens deskundigen

reeds eerder mijn niet
in te tomen haringgebruik
bejubeld in een gedicht

loop even met mij mee...


 achter in de zaak zie je Jan
grote vissen bewerken of
haring schoonmaken
ik noem het liever fileren

terwijl Henk de kibbeling
in de hete olie gooit
is mijn neusje van de zalm
haring geheten gereed


 alle haringstallen en -winkels 
van Amsterdam
zijn mij bekend

in de vorige eeuw
reeds uitvoerig beschreven

zaterdag 4 januari 2014

geweldsmisdrijven

Vandaag lees ik op de voorpagina van Het Parool een weinig geruststellend bericht:

INGRIJPEN BIJ KIND NODIG OM MISDAAD TE STUITEN

Paul Vugts - verslaggever 
Amsterdam
Alleen door op de basisschool al in te grijpen is te voorkomen dat honderden jongeren in de stad uitgroeien tot zware, gewelddadige criminelen.
Dat blijkt uit onderzoek door de GGD. Die beoordeelde de dossiers van ruim tweehonderd jongens uit de Top 600 van jonge geweldplegers. Zij pleegden als dertienjarige al misdrijven en waren gemiddeld op hun veertiende in beeld bij Jeugdzorg, wat ze er niet van weerhield ermee door te gaan.
98% van de jongens gebruikte al vroeg geweld.
77% deed dat in groepsverband en stond te boek als 'hardkernjongere'.
99% heeft een slecht ontwikkeld geweten.
89% voelt weinig of geen empathie.
86% is impulsief en kan agressie niet beheersen.
Gemiddeld hebben de jongens een IQ van 80. Velen zijn zwakbegaafd...

***
... waar moet dat heen
hoe zal dat gaan
vroeg zij zich fronsend en hoofdschuddend af