maandag 16 juli 2012

Deskundologie, domheid als levenskunst (3)

auteur: Matthijs van Boxsel

* De Encyclopedie van de Domheid (1)
* Morosofie, dwaze wijzen en wijze dwazen in Nederland en Vlaanderen (2)
* Deskundologie, domheid als levenskunst (3)

Van de cover:
... Domheid valt niet uit te roeien zonder ook de mens uit te roeien maar dat zou een domheid in het kwadraat zijn. De enige uitweg is het verzinnen van steeds nieuwe strategieën om de domheid het hoofd te bieden. Domheid is zo bezien de motor van onze beschaving.
In dit deel van De Encyclopedie van de Domheid voert de auteur ons wederom langs staaltjes deskundige domheid. (...) Het poldermodel is de domheid ten top.
Opnieuw een boek voor mensen die genot beleven aan nutteloze eruditie...

***

Ook deze keer volsta ik met enige citaten uit het boek die voor zichzelf spreken. 

Domheid is onbedoelde zelfdestructie. Domheid is het handelen tegen beter weten in. Domheid is het vermogen tegen je eigenbelang in te gaan, met de dood als uiterste gevolg. Dit talent is typisch menselijk.
Om te beginnen is de mens de enige diersoort die bij zijn geboorte zo stom is door gekrijs de aandacht te trekken van wilde dieren. Bovendien komt de mens pimpelpaars ter wereld, zodat hij niet met een schutkleur tussen de struiken kan verdwijnen. Ook is de mens een van de weinige zoogdieren die bij de geboorte niet kan lopen.
Erger nog: anders dan dieren die een instinct tot zelfbehoud bezitten, is de mens in staat omwille van een gril zichzelf en zijn soort op het spel te zetten. Voor een waanidee over ras, natie, sekse of geloof offeren wij onszelf en onze naasten.
Enerzijds bedreigt domheid onze cultuur iedere dag opnieuw, anderzijds vormt domheid de mystieke grondslag van ons bestaan. Want om niet aan zijn domheid ten onder te gaan, is de mens gedwongen zijn intelligentie te ontwikkelen. Alle strategieën om de domheid te beheersen, vormen bij elkaar onze beschaving. Cultuur is het tijd- en plaatsgebonden product van een reeks min of meer mislukte pogingen greep te krijgen op de zelfdestructieve gekte die van alle landen en tijden is. (pag. 34/35)

Poldermodel is een typisch Nederlands woord waarin trots en zelfspot doorklinken. Enerzijds is de polder synoniem met achterlijk, benepen; polderjongens zijn bonken, ongepolijste domme types. Anderzijds staat de polder voor nuchterheid, zakelijkheid, calvinisme. Nieuw is de associatie met modderen, problemen verdoezelen, op de lange baan schuiven. In antwoord op de economische recessie, stijgende arbeidskosten, faillissementen, banenverlies en uit de hand lopende overheidsfinanciën besluiten de werkgevers en werknemers tot loonmatiging in ruil voor werk. De economie weet zich te herstellen, terwijl de overheid zich terughoudend opstelt. De wereld kijkt vol bewondering naar het succes van dit harmoniemodel. (pag. 126)

Milieuverveling is de bron van milieuvervuiling. (...)
Wie zich verveelt wordt vervelend; geen wonder dat de deskundologen de bron van alle ellende weten te lokaliseren in een klier. 'Verveling is een sap: een lichaamsvocht dat geproduceerd wordt door een klier -de vervelingsklier-. Deze klier schuilt op een voor de hand liggende, maar door iedereen verzwegen plaats : de linkerknieholte.
Opnieuw bewijst de Deskundologie  te kunnen bogen op een lange traditie: de knie geldt bij vele volkeren als de plaats waar de kracht  van het lichaam zetelt. De Bambara's uit Mali noemen de knie de knoop van de stok van het hoofd. Plinius de Oudere wijst op het religieuze karakter van de knie. Knielen is ontzag tonen. Door de knieën gaan is een gebaar van nederigheid of aanbidding. (pag. 212)

Megalomane overheidsprojecten, ondoorzichtige bestemmingsplannen, defensiestrategiën van adviescolleges, rapporten van welstandscommissies en aanstuurprojecten ontnemen ons het uitzicht op de toestand van Nederland. (pag. 213)

Matthijs van Boxsel, Deskundologie
Domheid als Levenskunst
[De Encyclopedie van de domheid]
280 pagina’s
Uitgeverij Querido © 2006

5 opmerkingen:

  1. Gelezen Es.
    Een aaneenschakeling van domheden waar wij allen aan lijden. En daar ben ik het mee eens. Ik mis alleen uitwegen of aanwijzingen om ermee om te gaan. Helaas. Daardoor lijkt me het boek geen nieuws te vertellen.
    Ook las ik:
    Anderzijds vormt domheid de mystieke grondslag van ons bestaan.
    Mystiek gaat verder dan de menselijke domheid, heeft zijn grondslag in wijsheid en geeft een totaal andere basis waarover je pas kunt spreken als je het ervaren hebt.
    Zijn verhaal blijft voor mijn gevoel toch erg aan de oppervlakte en daar kan ik het dus niet mee eens zijn.

    Maar ja, misschien noemt hij Mystiek ook wel domheid. Dat lijkt me niet zo vreemd als je er geen ervaringen mee hebt.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dit zijn slechts enige passages die ik eruit gelicht heb. Eigenlijk zou je het complete boek moet lezen in z'n gehele context.

      Verwijderen
  2. Misschien bedoeld hij mysterieuze grondslag ?

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Een megalomane wereld explosief afstevenend op zijn finale ondergang.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Als mens zijn wij het enige wezen dat ons onderscheidt van de dieren, wij hebben verstand, wij kunnen denken.
    Helaas moet ik toegeven dat de wijsheid het af laat weten en men slechts in staat is zich bezig te houden met de meest domme trivialiteiten. (uitzonderingen daargelaten!)

    BeantwoordenVerwijderen