Morosofie, dwaze wijzen en wijze dwazen in Vlaanderen (2)

auteur: Matthijs van Boxsel

* De Encyclopedie van de Domheid (1)
* Morosofie, dwaze wijzen en wijze dwazen in Nederland en Vlaanderen (2)
* Deskundologie, domheid als levenskunst (3)

Van de cover:
... In het tweede deel van de Encyclopedie van de Domheid staan morosofen centraal, Nederlandse en Vlaamse denkers wier theorieën over het bestaan zo absurd zijn dat ze van de weeromstuit een literaire kwaliteit krijgen. Morosofie is wetenschap in wonderland. In deze studie worden ruim honderd van de meest spectaculaire zienswijzen uit de twintigste eeuw samengevat.  Het criterium is originaliteit.
De Morosofie biedt een encyclopedische wandeling door een sprookjesachtige wereld.
Verspreid over de vier onderdelen (De Wereld, Het Woord, De Tijd, en De Cirkel) wijst Van Boxsel verder op constanten in Nederlandse waanwijsheid door de eeuwen heen...

***

Wikipedia zegt er het volgende over:
Een morosofie (van het Grieks Μόρια: gekte en Σοφία: wijsheid) is een evident absurde waanwetenschappelijke theorie. Een 'waangeleerde' of 'waanwijze' wordt ook wel morosoof genoemd. Anders dan de, middelmatiger, pseudowetenschappen zijn morosofieën vaak zo bizar en ongerijmd dat ze welhaast literaire kwaliteit krijgen. Morosofen zijn vaak autodidact, en dikwijls obsessieve enige aanhangers van hun eigen theorieën. Belachelijk en schijnbaar ongevaarlijk stellen ze zich vaak te kijk, met publicaties (op eigen kosten), interviews, lezingen, en gaan welwillend in dovemansdiscussies met gelegenheidsopponenten. Hun redeneringen zijn vaak moeilijk te weerleggen, want vaak geconstrueerd uit combinaties van verschillende uiteenlopende disciplines. 

De morosofen zijn de spoken van de wetenschap omdat zij herinneren aan de domheid waaruit al onze kennis wordt geboren. In hun theorieën herkennen wij de onverantwoorde dromen, de koppigheid en de dwalingen die ook de reguliere wetenschap teisteren én draaiende houden. Wetenschap is de geschiedenis van gecorrigeerde dwaasheden. Strikt genomen is alle kennis waanwijsheid. Als je maar lang genoeg wacht verkeert iedere wetenschappelijke theorie in een karikatuur van zichzelf. (pag. 30)

Morosofen in de ware zin des woords weten wijsheid en domheid te verzoenen. Hun intelligentie en idiotie vinden een modus vivendi. Met enorme krachtsinspanning weten ze de gekte uit hun lichaam en wereld te verbannen naar het fantasme. De hallucinatie wordt een fictie, teruggebracht tot beelden en formules die hen niet langer obsederen. Het is niet makkelijk om in de metaforen, allegorieën en verhalen de waanbeelden te herkennen die hun leven tot voor kort hebben verziekt.
Met behulp van denkbeeldige steun oriënteren ze zich binnen een verder routineus bestaan. Morosofen leven niet in een droomwereld, maar lijden een normaal leven bij de gratie van een fantasme waarin de idiotie is bezworen. Wat velen gewend zijn te zien als een ziekteverschijnsel is in feite een succesvol genezingsproces, een ingewikkelde verdediging tegen de domheid. 
Veel morosofen gaan door voor originele types, die zich prima kwijten van hun taken in het dagelijks leven, al zijn ze daarnaast in de ban van een absurd systeem.  ((pag. 46)

Tot slot een eerste inventarisatie van morosofen uit Nederland en Vlaanderen in de twintigste eeuw. (pag. 257/258)

Matthijs van Boxsel, Morosofie
Dwaze wijzen en wijze dwazen in Nederland en Vlaanderen 
De encyclopedie van de domheid 
258 pagina’s
E. Querido’s uitgeverij, 2001