alles onder controle

'Verstand hebben we genoeg. Meer dan genoeg, mag ik wel zeggen. Maar we hebben geen koning. Dat is het.'
'Precies,' beaamde Eucalypta. 'Een koning hebben jullie nodig. Een koning die alles voor jullie regelt, die het rijk bestuurt en beloningen uitdeelt en die voor jullie denkt. Nog beter denkt dan jullie zelf al doen.'
Met deze tekst, uit Paulus en de eikelmannetjes van Jean Dulieu, begint Bart de Koning zijn boek: Alles onder controle.

Toen ik vorige week in de bibliotheek kwam lag dit exemplaar op tafel bij de nieuw uitgekomen boeken.
De overheid houdt u in de gaten, waarschuwt de auteur de lezer. De onschuldige burger bestaat niet meer. De burger heeft zich te gedragen zoals de staat heeft bedoeld. Als je niks te verbergen hebt dan hoef je toch nergens bang voor te zijn, is de veel gehoorde kreet.
Ik heb enige passages uit de inleiding gelicht ter verduidelijking. Zo steekt hij van wal over een moeder met baby die bij de ingang van een zwembad in Tilburg hun vingerafdrukkken moesten laten scannen. Als maatregel in de strijd tegen zwemmende relschoppers.
Het kabinet heeft in 2007 besloten om van alle kinderen die in Nederland geboren worden een dossier aan te leggen met een risicoprofiel. Daarin zal alle informatie over het gezin vastgelegd gaan worden, van werk tot levensovertuiging.
Met de nieuw in te voeren ov-chippas kunnen de openbaarvervoerbedrijven precies zien wie waar reist.
Over nut en noodzaak van al die controlemaatregelen wordt nauwelijks gepraat.
Mensen zeggen zich er veiliger door te voelen maar levert het niet vooral schijnveiligheid? De effectiviteit van preventief fouilleren, cameratoezicht en het automatisch scannen van enorme databanken staat bepaald niet vast.
Schuldigen glippen dus nog steeds door het net, onschuldigen worden ten onrechte gevangen.
Inmiddels is volgens cijfers van het CBS veertien procent van de beroepsbevolking werkzaam in een toezichthoudende of controlerende functie. Een op de zeven werkende Nederlanders heeft dus tot taak om andere mensen in de gaten te houden.
Willen we dat echt? We vertrouwen elkaar niet, we vertrouwen de individuele burger niet, maar we vertrouwen de overheid wel. Die mag alles van ons weten. Mag de staat zo veel macht over ons hebben? Is dat vertrouwen terecht? Of zouden de spionerende voorlichters van Donner ons aan het denken moeten zetten? We willen allemaal van SP via D66 tot Geert Wilders een kleinere overheid met minder regels en minder bureaucratie. Waarom krijgt de staat er dan steeds meer toezicht en controlemogelijkheden bij?

Over die vragen gaat dit boek. Het richt zich vooral op de overheid. Een aanrader voor iedereen die zijn autonomie en persoonlijke vrijheid op prijs stelt en het heft in eigen hand wil houden.