dagboek van een vernederd man

Van de cover:
... Wie kan er nog een gewoon leven leiden in een wereld die gevuld is met grote gedachten, hemelbestormende ideologieën en navolgbare prestaties? Een wereld die bovendien bepaald wordt door platheid en zinloosheid?
De hoofdpersoon in dit boek doet er een poging toe. De geest en het denken -de verstoorders van de naïviteit en de directheid- zweert hij af, maar ook de weg van de minste weerstand, die leidt tot het laffe meedrijven op de golven van de leegte, kiest hij niet. De vernederde man besluit te streven naar de echte banaliteit en probeert zo de waardigheid te bereiken van de volstrekt onbetekenende mens. Van zijn ontwikkeling doet hij verslag in zijn dagboek, dat precies negen maanden beslaat.
De lezer volgt hem op zijn tochten door de stad, ontmoet met hem duistere lieden uit de onderwereld en een gevaarlijke cijferaar voor wie de man gaat werken. Ook de overpeinzingen van de vernederde krijgt de lezer onder ogen, notities over de problemen om betaalde moordenaars te vinden, de mogelijkheid wettige kinderen te krijgen en over de dodelijke gevolgen van het lezen, de schone kunsten en intelligentie.
Maar lukt het de hoofdpersoon na negen maanden te bereiken wat hij zich ten doel heeft gesteld? ...

***

Dagboek van een vernederd man, geschreven door Félix de Azúa.

Ook dit boek is wederom een aanrader, vol filosofische beschouwingen en heldere zelfspot met bovendien een scherpe en kritische kijk op maatschappij, kunst, cultuur en godsdienst. Uitstekend vertaald door Mariolein Sabarte Belacortu. Ik heb ervan genoten.

De schrijver doceerde literatuur in Oxford en filosofie aan de Baskische Uiversiteit en is nu hoogleraar esthetica in Barcelona. 

Graag laat ik de Azúa zelf aan het woord. Enige passages smulwerk uit zijn boek. Ik citeer:

... Wij treden binnen in een universele geeuw; de zwakken zullen worden verpletterd, zoals altijd, maar een beetje meer dan altijd. De minder zwakken zullen, zoals altijd, worden gekneveld, maar een beetje meer dan altijd. Vandaag hebben we, zoals altijd, sterke mannen nodig en er kunnen geen sterke zonder zwakke zijn, zoals altijd. De oude kameraden zijn, aan handen en voeten gebonden, bij de verdeling aanwezig. De massa helpt mee met de verdeling, dankbaar voor de terugkeer van de bazen en de heren die in staat zijn de dingen op hun plaats te zetten. De rest staat sprakeloos wanneer ze constateert dat ze nog maar één vijand tegenover zich heeft: de vriend. De kaarten zijn weer verdeeld en de kosmos krabt een onbeduidende kriebel weg. (pag. 78/79)

... Want, laten we wel wezen, in dit duet van wolven en schapen is een redelijkheid die nooit helemaal verdwijnt: het arbeidsloon. Ik fantaseer dit, maar het is voor alle twee gunstig om hun positie niet te hoeven bevechten met het mes. Voor mij is dit verbazingwekkend; net als de betaling van de schulden aan de bankiers, toen de oorlog die zijn hadden gefinancierd, was afgelopen. Maar er zou geen beschaving zijn zonder bankiers. Zo is dit semicriminele of schavotrijpe leven louter bureaucratie. Het is allemaal pure kazerne; het depot stinkt naar de kazerne, het straalt het toonloze licht van de kazerne uit; de apathie en het verval en de vuiligheid en de latrines worden opgepept met obscene tekeningen. Dit hier is een centrum van walgelijkheid, net als de grote barakken, spoorwegstations, sacristieën, hangars... plaatsen waar plassen bloed met vier zwaaien kunnen worden opgedweild. Hier ligt het leven in coma. (pag. 142)

 

... Ik vind hem ondoorzichtiger en pedanter dan ooit, alleen heeft hij een nieuw ritueel dat dichter in de buurt komt van de Byzantijnse dienst dan bij die van de mandarijnen. De Heilige Vorm verbergt zich achter de kaars, en de priester met zijn sticharion, zijn epitrachelion, zijn epimanikion, zijn felonion en zij kamilafkion van zwarte wol en zwaar goudborduursel, suggereert, looft, insinueert als een marskramer van het transcendentale die achter het gordijn van zijn eigen gekrulde en met geurige olie ingewreven baard zit. (pag. 230)

... Vandaag zei hij, ik ben alleen geïnteresseerd in voorwerpen zonder karaat. Diamanten, bij voorbeeld, zijn afstotelijk; er zit een zelf opgelegde en zelfs bevredigende slaafsheid in ze. Mensen die diamanten verzamelen hebben een lichaam dat onderworpen is aan domme wetten, met een woestijnachtige regelmaat. En parels? Parels zijn belachelijk! Het soort vrouwen dat ze omhangt is volmaakt bolvormig. Amber, daarentegen, wat een raadsel! Het mismaakte, het misvormde, dat is hemels. En toen, na een geeuw, wees hij vaag in de richting van de nacht: sterren zijn grotesk, het enige aanvaardbare van de hemel zijn de wolken. (pag. 233)

Bronvermelding:
Félix de Azua: Dagboek van een vernederd man
vertaling uit het Spaans: Mariolein Sabarte Belacortu
Uitgeverij: Contact
1989