De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween

auteur: Jonas Jonasson

van de cover:
... Allan wordt 100 en dat wordt groots gevierd in het bejaardentehuis, behalve dan dat de jarige het op zijn heupen krijgt en kort voordat het feest losbarst, vertrekt. De tijd die hem rest kan hij beter besteden, vindt hij en hij klimt uit het raam en verdwijnt. Pers en burgemeester hebben het nakijken.
Allan is een nuchter type dat weinig tot geen angst kent en die verder niet al te lang stilstaat bij zijn beslissingen, maar ad hoc handelt en het avontuur op zijn hoogbejaarde leeftijd niet schuwt. Met alle gevolgen van dien. De vaart houdt hij er in elk geval in, want vanaf het moment dat hij het bejaardentehuis verlaat, wordt De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween een soort roadtrip waarbij de lezer de memorabele avonturen van de 100-jarige meemaakt – zo let hij even op een koffer voor iemand die maar niet terugkomt en dus gaat de koffer mee de bus in, maar er blijkt enorm veel (maffia)geld in te zitten, hetgeen woeste achtervolgingen tot gevolg heeft -, ook verzamelt Allan een bonte club figuren om zich heen in een zwaan-kleef-aaneffect. Tegelijkertijd passeren de memorabele momenten uit zijn leven én die van de twintigste-eeuwse geschiedenis de revue, met Allan als wel heel bijzonder gezelschap...

***

Met grote grijns heb ik vanaf het begin tot het einde dit boek gelezen.

Wanneer Allan op zijn pantoffels het door hem zo gehate bejaardentehuis ontvlucht -zijn dagelijks geliefde brandewijntje is hem ook al ontnomen- en op het busstation door een lompe jongeman wordt aangesproken om even op een koffer te passen wegens een bezoek aan het toilet, neemt Allan, als zijn bus op punt van vertrekken staat en de jongen maar niet terug komt, de koffer mee. Niet wetende dat deze gevuld is met vijftig miljoen Zweedse kronen.
De hoofdstukken over de bizarre vlucht en lotgevallen van Allan worden afgewisseld met flashbacks en avonturen over zijn vroegere leven. Als springstofexpert reisde Allan de wereld rond en ontmoette allerlei machthebbers zoals Franco, Truman, Stalin, Mao Zedong en andere belangrijke figuren uit de geschiedenis. Zowel ongeloofwaardig als absurd.

Om een beeld te krijgen van het hilarische en wonderbaarlijke verhaal, met luisterrijk zwarte humor doorspekt, volgen hieronder enige cursieve quotes.

Wanneer Allan onderdak heeft gevraagd en gekregen bij Julius, een dubieus figuur die in een vervallen stationsgebouw woont, en de twee prettig en royaal hebben ingenomen, zich tegoed hebben gedaan aan een elandenbiefstuk weggespoeld met bier en bij wijze van toetje nog een borrel zullen nemen, verdwijnt Allan even naar het toilet. Dan hoort hij voetstappen en vreest dat het zijn (criminele) achtervolger is en ja hoor, hij herkent de stem van de razende jongen die tegen zijn nieuwe vriend, onder bedreiging, brult dat hij moet vertellen waar 'die andere klote bejaarde' is:
... Allan inventariseerde de hal op zoek naar een geschikt wapen. Tussen de rotzooi lagen een koevoet, een plank, een bus insectenspray en een pak rattengif. Allan overwoog eerst het rattengif te nemen, maar hij had geen idee hoe hij een of twee eetlepels bij de jongen naar binnen moest krijgen. De koevoet was te zwaar voor de honderdjarige en de insectenspray... Nee, het moest de plank worden.
Allan pakte zijn wapen stevig beet en was met vier voor zijn leeftijd sensationeel snelle stappen bij zijn toekomstige slachtoffer.
De jongeman voelde waarschijnlijk dat Allan achter hem stond, want op het moment dat deze mikte, liet hij Julius los en draaide zich om.
Hij kreeg de plank vol tegen zijn voorhoofd en staarde nog even naar Allan voordat hij achteroverviel en met zijn hoofd tegen de rand van de tafel sloeg.
Geen bloed, geen gekreun, niets. Hij lag daar gewoon met gesloten ogen.
'Goed geraakt,' zei Julius.
'Dank je,' zei Allan. 'Waar is het toetje dat je had beloofd?'... (pag. 25)

Dan slepen ze hem naar een geïsoleerde vrieskast waarin gestroopte en in stukken gesneden elanden wordt bewaard. De vrieskast staat niet aan omdat er geen vlees in zit:
... Allan controleerde de vrieskast en vond dat het een uitstekende gevangenis zonder nodeloos comfort was. Hij was twee bij drie meter, wat misschien iets meer was dan de jongeman verdiende, maar aan de andere kant was er geen reden om mensen onnodig te kwellen... (pag. 26)

Ze doen de deur van de vrieskast op slot en na afgesproken te hebben dat ze de inhoud van de koffer, denkende dat het kleding is, eerlijk samen zullen delen wordt deze geopend en ontdekken ze dat ze miljonair zijn geworden.
Dan komt de jongeman bij, gaat schreeuwen en maakt een hoop kabaal. Uiteindelijk vindt Allan dat het tijd wordt om de vriezer aan te zetten zodat de jongeman een beetje kan afkoelen.
De volgende ochtend bij het ontbijt heeft Julius goed en slecht nieuws:
... 'Het slechte nieuws is dat we gisteren iets teveel gedronken hebben en daarom vergeten zijn de vriezer uit te zetten.'
'En?' vroeg Allan.
'En... degene die daarin zit is nu tamelijk dood.'
Allan krabde zich bezorgd in zijn nek voordat hij besloot dat hij zijn dag niet liet verpesten door zo'n slordigheid.
'Dat is erg,' zei hij. 'Maar ik moet zeggen dat je eitjes perfect gelukt zijn, niet te hard en niet te zacht.'... (pag. 44)

Dan besluit het tweetal te vertrekken voordat de plaatselijke politie en de gangsters voor de deur staan. Allan trekt de -te grote schoenen- van de jongen aan maar alles beter dan een paar versleten pantoffels, ze laten de jongen van de trap af rollen en ze vertrekken met een lorrie:
... 'Model 1954' zei hij. 'Stap maar op.'
Julius, die helemaal vooraan zat, trapte. Allan zat recht achter hem en liet zijn benen meegaan met de trappers, en het lijk zat op de zitplaats rechts, met een donkere zonnebril voor zijn starende ogen en de steel van een bezem onder zijn hoofd om het omhoog te houden... (pag. 48/49)

Later weet een boer de politie te vertellen dat hij een bekende kruimeldief (Julius) uit de streek een uur geleden op een lorrie over de gesloten spoorlijn zag rijden:
... Op de lorrie bevonden zich bovendien een oude man, een grote koffer en een jongeman met een zonnebril. De jongeman leek volens boer T het bevel te voeren, hoewel hij geen schoenen droeg... (pag. 54)

Omdat ik geregeld hardop in de lach schoot zou ik de lezer dezes mee willen nemen in het verhaal en een tijdje citerend door willen gaan.
Laat mij echter volstaan met: geen hoogstaande literatuur maar wel een goed boek, lees het zelf, een heuse aanrader!

Jonas Jonasson
De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween
vertaald uit het Zweeds door: Corry de Bree
uitgeverij: Signatuur, 2011